Don San Pedro is een kleine, slanke man met een donkere huid en een stekelige, grijze snor. Alhoewel hij geboren is in 1951, beweegt hij zich als een jonge man. Hij is naar de Escuela de la Montaña gekomen om te vertellen over zijn leven in de burgeroorlog, die Guatemala van 1960 tot 1996 in haar greep had.
Hij vertelt, dat hij als tiener eigenlijk vrij weinig wist van de geschiedenis van zijn geboortedorp. Communiceren met andere dorpen was vrijwel onmogelijk en wegen in de hooglanden waren veelal onbegaanbaar, waardoor de prijzen van goederen hoog waren. Omdat hij een religieus man is, vroeg hij aan zijn god waarom zijn familie zo arm was. Hij realiseerde zich op dat moment nog niet dat hij zelf iets aan de armoede kon veranderen.
In het dorp was één man die kon lezen en schrijven, wat hem in de regio beroemd maakte. Deze man, Faustino, richtte een coöperatie op, waarin ongeveer 40 arbeiders en boeren deelnamen. Het samenwerkingsverband leverde een klein beetje winst op, dat ten goede kwam aan de gemeenschap. Don San Pedro was tevreden omdat zijn grond meer opleverde en zijn familie hiervan profiteerde. Het leger beschuldigde hen echter van communisme.
In deze periode werd Don San Pedro heimelijk lid van de Partido Guatemalteco del Trabajo (PGT). Hij voerde actie, onder meer door lezingen te geven over burger- en mensenrechten en de geschiedenis van zijn land, graffiti te plaatsen en voedsel uit te delen aan de guerilla.
In 1979 werden vijf leiders van de partij dood gevonden. Ook andere onafhankelijke denkers in zijn dorp, zoals leraren, intellectuelen en leden van de coöperatie werden vermoord. Don San Pedro trok zich terug uit de PGT en werd lid van de Organización Revolucionario del Pueblo en Armas. Niet lang daarna werd hij opgepakt door het leger en 14 dagen lang gemarteld.
Omdat hij na zijn vrijlating in de gaten werd gehouden vertrok hij naar Mexico, waar hij twee jaar verbleef. Bij terugkomst in Guatemala besloot hij openlijk uit te komen voor zijn lidmaatschap van de Unidad Revolucionaria Nacional Guatemalteca. Hij strijdt nog steeds voor de leefomstandigheden en rechten van zijn volk, want er valt nog veel te verbeteren. De huidige arbeidswetgeving wordt niet nageleefd. Het water is vaak nog vervuild.
Ik kan moeilijk geloven dat deze vriendelijk ogende Guatemalteek in zijn te grote spijkerbroek en eenvoudige shirt ooit gemarteld is vanwege zijn overtuiging. Als ik aan Don San Pedro vraag, waarom hij ons dit vertelt, zegt hij, dat hij zoveel mogelijk mensen op de hoogte wil brengen van zijn verhaal en strijd. Ik zeg dat ik zal proberen hem hierbij te helpen.
