Zwavelstokjes

Het is donker en stil op straat en het regent zachtjes. Op het bankje voor de speelgoedwinkel zit een man voorovergebogen een sjekkie te roken. Terwijl ik hem passeer knisperen mijn hakken op de glinsterende straatstenen. Hij kijkt op en even ben ik bang dat hij iets grofs zal zeggen. Dan zegt hij langzaam en met gebroken stem: “Hoge hakken… echte liefde?”
De volgende dag help ik vriendin Anke bij een foto-opdracht (lees: ik draag haar cameratas). Thuis laat Anke mij nog snel de afdrukken van “Koffie & Shag” zien, haar nieuwste reportage. “Koffie & Shag” toont het leven en lot van daklozen in Amsterdam.
De hoofdpersonen van de serie leerde Anke aanvankelijk kennen door koffie te schenken in inloophuizen. De daklozen die zij er ontmoette, bezocht zij in hun noodwoningen. Zonder camera, om te zien hoe zij leven. Het bracht haar naar wit besneeuwde tentjes verscholen in de struiken en het groen in en rondom de stad.
De daklozen die helder waren en hun verhaal wilden vertellen legde zij vast. Zo ook Alie en André, een koppel dat jarenlang een woning huurde van woningbouwvereniging Rochdale. De buurt vond dat het stel overlast veroorzaakte en de woningcorporatie zette het koppel uit hun huis. Alie en André werd vervangende woonruimte beloofd, maar het vinden van een geschikte woning kostte de woningcorporatie vervolgens vier jaar. Anke benaderde de woningbouwvereniging voor uitleg, maar kreeg geen duidelijkheid.
“Vaak is mij gezegd ‘geen probleem hebben, is het grootste probleem’. Voor zwervenden met psychische of verslavingsproblemen, zijn vaak nog hulpverlenende instanties te vinden. Maar ben je het huis uitgezet vanwege bijvoorbeeld huurschulden, dan beland je veelal tussen de wal en het schip.” Je wordt, in de woorden van Anke, “je huis uit geyupt”. Waarmee zij verwijst naar de yuppen die hun intrek mogen nemen in de leeg gekomen woningen.
Inmiddels hebben André en Alie een woning toegewezen gekregen. Een verontwaardigde Anke: “het is een hoekhuis op de begane grond met aan alle kanten grote ramen. Zet ze dan gewoon in een etalage.”
Ik denk terug aan de man op het bankje. Net als bij het meisje met de zwavelstokjes verraadt alleen zijn houding zijn bestaan. Dit geldt ook voor de daklozen in“Koffie & Shag”. De heldere beelden van de zwervenden en hun noodverblijven doen verlangen naar het in 2009 te verschijnen boek. Vooralsnog is “Koffie & Shag” slechts te bewonderen op Anke’s website, www.anketeunissen.nl.